PokharaViews

काठमाडौँ। नेवार समुदायको नयाँ वर्ष, नेपाल संवत् ११४६, आज देशभर विविध सांस्कृतिक कार्यक्रम, भिन्तुना ¥याली र परम्परागत पूजा–अनुष्ठानसहित उत्सवमय रूपमा मनाइँदैछ।

परम्परागत रूपमा नेवार समुदायले नयाँ वर्षका रूपमा मनाउँदै आएको नेपाल संवत् पछिल्ला दशकहरूमा राष्ट्रिय पहिचानका रूपमा स्थापित गर्ने अभियान तीव्र हुँदै आएको छ। इतिहासअनुसार, नेपाल संवत् विसं ९३७ मा शंखधर साख्वाले गरिबको ऋणमोचन गरी सुरु गरेका थिए। त्यस यताका वर्षहरूमा यो संवत् नेपाली सभ्यता, संस्कृतिको अद्वितीय पहिचानका रूपमा विकसित हुँदै आएको छ।

नेपाल संवत् १७ वर्षअघि राष्ट्रिय मान्यता पाएको भए पनि यसको व्यवहारिक प्रयोग र सरकारी नीतिगत स्वीकृति अझै पूर्ण रूपमा सुनिश्चित हुन सकेको छैन। राज्यस्तरमा क्यालेन्डर, आधिकारिक कागजात र मुद्रा–नोटहरूमा नेपाल संवत् समावेश गर्ने प्रस्तावहरू उठिरहेकामा पनि कार्यान्वयन ढिलो गतिमा अघि बढिरहेको सरोकारवालाहरूको भनाइ छ।

यस वर्ष नेपाल संवत् ११४६ को अवसरमा केही संस्थागत पहलहरू पनि भएको बताइएको छ। भक्तपुरस्थित शंखधर साख्वा प्रतिष्ठान र सम्बन्धित निकायबीचको सहमतिअनुसार आगामी दिनमा नेपाली मुद्रा नोटहरूमा नेपाल संवत् मिति उल्लेख गर्ने तयारी भइरहेको समाचार सार्वजनिक भएको छ। यस निर्णयले संवत्को सरकारी स्वीकृति र व्यवहारिक प्रयोगलाई थप बल मिल्ने अपेक्षा गरिएको छ।

देशका विभिन्न भेगमा नेवार समुदायले परम्परागत कार्यक्रमहरू — म्हः पूजा, भिन्तुना ¥याली, सांस्कृतिक नृत्य र सभाहरू — आयोजना गरिरहेका छन्। स्थानीय गुठी र समुदायिक समूहहरूले प्रभातफेरी, झाँकी र शुभकामना आदान–प्रदानका कार्यक्रमहरू पनि सञ्चालन गरेका छन्। काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुर, बुटवललगायतका सहरहरूमा सामूहिक उत्सव उल्लेखनीय रूपमा मनाइएको छ।

संस्कृतिविद् र अभियानकर्मीहरूले भनेका छन् कि नेपाल संवत्को दिगो विकास र राष्ट्रिय पहिचान सुनिश्चित गर्न सरकारले स्पष्ट नीति निर्माण गर्नुपर्ने आवश्यकता छ। उनीहरूका अनुसार, शैक्षिक पाठ्यक्रममा समावेशीकरण, सरकारी कागजातमा संवत् प्रयोग र सार्वजनिक सचेतना अभिवृद्धि जस्ता कदमले यस संवत्को ऐतिहासिक तथा सांस्कृतिक महत्व आम नागरिकमा फैलाउन सहयोग पुर्‍याउनेछन्।

नेपाल संवत् ११४६ को अवसरमा आयोजना भएका विविध कार्यक्रमहरूले नयाँ पुस्तामा सांस्कृतिक जागरण र राष्ट्रिय आत्मपहिचानको भावना प्रवाह गर्ने विश्वास व्यक्त गरिएको छ।